انواع وسایل و تجهیزات ارتودنسی
بسیاری از افراد گمان می‌کنند که اصلاح موقعیت دندان‌ها تنها از طریق بریس امکان‌پذیر است. در حالی که در بسیاری از شرایط این گمان درست است، اما راه‌های جایگزین و تجهیزات ارتودنسی دیگری نیز برای اصلاح مشکلات ارتودنسی وجود دارد.
در فرآیند درمان از تجهیزات ارتودنسی مختلفی برای درمان انواع مشکلات دندانی و ارتودنسی بهره گرفته می شود. در درمان ارتودنسی ابزارها و وسایل متعددی برای انواع مشکلات دندانی و ارتودنسی بکار می‌رود که این ابزار و وسایل ارتودنسی می‌توانند ثابت و یا متحرک باشند. که در اینجا فهرستی از انواع وسایل و تجهیزات ارتودنسی را برای شما ارائه کرده‌ایم.
بریس های ارتودنسی
به‌طور کلی از بریس های ارتودنسی برای اصلاح موقعیت دندان‌ها استفاده می‌شود. به عبارت‌دیگر، آن‌ها فقط برای ما یک اتصالی را ایجاد می‌کنند که به کمک آن می‌توانیم دندان‌ها را احاطه کرده و به نحو دلخواه حرکت دهیم. به‌طور معمول، این وسایل و تجهیزات ارتودنسی شامل باندهایی هستند که بر روی دندان‌های مولر (دندان‌های آسیای بزرگ) نصب می‌شوند، سپس توسط براکت‌ها به بقیه دندان‌ها متصل می‌گردند. از یک نوع چسب مخصوص استفاده می‌شود تا براکت‌ها به دندان‌ها متصل شوند. این چسب به اندازه کافی قوی می‌باشد تا بریس ها را در طول درمان در موقعیت خود حفظ نماید، اما نباید زیاد محکم باشند زیرا که پس از اتمام درمان، بریس‌ها باید برداشته شوند.
براکت‌های توربو یا پشت دندانی
براکت‌های توربو لوازمی هستند که برای کاهش اوربایت های (عدم تراز بودن ردیف‌های دندانی) عمیق استفاده می‌شوند. این ابزار مانع گاز گرفتن بیمار توسط دندان‌های عقب‌رفته می‌شود، این امر باعث می‌شود به‌طور طبیعی دندان‌های عقب‌رفته جلو آیند و در نتیجه عدم تراز دندان‌ها اصلاح گردد. براکت توربو از براکت های کوچک فلزی متشکل شده که در پشت دندان‌های جلوی فک بالا نصب می‌شوند. آن‌ها بسیار مؤثر هستند چون به راحتی جدا نمی‌شوند. با این حال، ممکن است در ابتدا آن‌ها در هنگام غذا خوردن برای بیمار مشکلاتی را ایجاد کنند. توصیه می‌کنیم در طول این دوره کوتاه، از غذاهای نرم استفاده نمایید. انتظار می‌رود ظرف چند ماه موقعیت دندان‌ها اصلاح گردد.
آرک های دندانی
قبل از آنکه بتوانیم بریس‌ها را برای تمام دندان‌ها استفاده کنیم، اغلب نیازمند ایجاد فضای لازم و اصلاح اوربایت (تداخل بیش از حد عمودی دندان‌های جلو) بیمار هستیم. یک راه برای اصلاح این امر، استفاده از ابزاری به نام آرک دندانی در فک بالا یا پایین می‌باشد. این ابزار از سیم‌هایی تشکیل‌شده است که مستقیماً از دندان‌های مولر (آسیای بزرگ) به دندان‌های جلو متصل می‌شوند، در واقع دندان‌های پرمولر (آسیاب کوچک) را دور می‌زنند.
هدگیر
هنگامی که بین رشد فک بالا و پایین اختلاف وجود داشته باشد از این ابزار استفاده می‌شود. در این حالت دندان‌ها و فک بالا از دندان‌ها و فک پایین جلوتر واقع می‌شوند. در بیمارانی که برای اصلاح جویدن خود از اکسترکشن استفاده می‌کنند، این دستگاه کمک می‌کند هنگام نزدیک کردن فاصله‌های دندانی، دندان‌های عقبی بالا، به سمت جلو نلغزند. هدگیر دارای یک تکیه‌گاه است که در پشت گردن نصب می‌شود. قسمت داخلی دستگاه هدگیر بر روی لوله‌ای که در کنار اولین دندان آسیاب بزرگ قرار دارد، نصب می‌شود.
هدگیر کششی معکوس
هدگیر کششی معکوس برای اصلاح مال اکلوژن اسکلتی کلاس III، استفاده می‌شود، در این حالت فک بالا کمتر از فک پایین برآمده است. هدف از استفاده از هدگیر کششی معکوس، تشویق به رشد و جلو آمدن فک بالا می‌باشد که در پی آن اندربایت بیمار اصلاح شده و ظاهر او بهبود می‌یابد. استفاده از این ابزار در اوایل سن جوانی متداول است، در برخی از موارد، استفاده درست و مداوم از این ابزار می‌تواند نیاز بیمار به جراحی ارتودنسی فک را برطرف نماید.
ابزار ارتودنسی فنر فورسوز
از این تجهیزات ارتودنسی نوین زمانی استفاده می‌شود که دندان‌های بالایی نسبت به دندان‌های پایینی بیش از حد مورد انتظار جلو آمده باشند. اثر فنر فورسوز تقریباً شبیه باندهای کشی می‌باشد. این ابزار بیشتر در بیمارانی استفاده می‌شود که سازگاری زیادی با باندهای کشی و یا هدگیر ندارند. آن‌ها در محل موردنظر توسط نوارهای ارتودنسی به دندان‌های آسیای بزرگ فک بالا متصل شده و سپس به آرچ‌وایر دندان‌های پایین متصل می‌گردند. این فنرها اثر بسیار مثبتی دارند زیرا که قابل جابه‌جایی نبوده و یک نیروی باثبات و مداومی را بر دندان‌ها وارد می‌کنند.
نگهدارندههای متحرک فک بالا
“پوشش اسلیپ” یا “نگهدارنده ESSIX” (پلاستیک شفاف) اولین نگه‌دارنده‌ای است که بیماران در روز برداشت بریس، دریافت می‌کنند. این نگهدارنده متحرک باید همه اوقات استفاده شود تا زمانی که بیمار نگهدارنده هاولی را دریافت نماید. این نگهدارنده به‌طور مؤثری تراز دندان‌ها را حفظ می‌کند، همچنین به‌طور هم‌زمان حرکت لحظه‌ای دندان‌ها را نیز کنترل می‌نماید که متخصص ارتودنسی به آن “ستینگ” می‌گوید. پس از برداشت بریس، زمانی که طبق دستور پزشک استفاده گردد، ظرف چند هفته اول، جویدن بیمار را بهبود می‌بخشد.
نگهدارنده فنری فک پایین
در مواردی که تجمع پلاک یا جرم‌های دندانی وجود دارد و یا یک مشکل خاص باعث تورم لثه‌ها شده است، ممکن است استفاده از نگهدارندههای فنری فک پایین توصیه گردد. این تجهیزات ارتودنسی شامل سیم‌های جداشدنی کوچک و نگهدارنده آکریلیک است که متناسب با دندان‌های جلوی فک پایین پوشیده می‌شود. نگهدارنده فنری فک پایین ممکن است برای حفظ تراز مطلوب دندان‌ها و یا اصلاح چرخش خفیف دندان و یا خمیدگی آن، مورد استفاده قرار بگیرد.
نگهدارنده ثابت پشت دندانی
نگهدارنده ثابت پشت دندانی، سیم‌هایی هستند که در روز برداشت بریس‌های دندانی، به پشت دندان‌های جلویی فک بالا یا پایین متصل می‌شوند. زمانی که نگهدارنده ثابت پشت دندانی در فک بالا استفاده می‌شود، معمولاً پشت دو دندان جلویی نصب می‌شود. این کار معمولاً قبل از شروع درمان ارتودنسی برای بیمارانی که میان دندان‌های جلویی‌شان فاصله زیادی وجود دارد استفاده می‌شود. نگهدارنده ثابت بالا، تا زمانی که ممکن است یا دندان‌پزشک توصیه می‌کند بهتر است در جای خود باقی بماند.
جداکننده‌ها (سپرتورها)
جداکننده‌ها (سپرتورها) حلقه‌های لاستیکی یا فلزی کوچکی هستند که بین ناحیه تماس دندان‌ها قرار داده می‌شوند. آن‌ها کمک می‌کنند تا فضای لازم برای قرار دادن باندهای دندانپزشکی در بین دندان‌های آسیای بزرگ فراهم شود. جداکننده‌ها (سپرتورها) 5 الی 10 روز قبل از شروع درمان نصب می‌شوند. در ابتدا، ممکن است آن‌ها باعث ایجاد ناراحتی جزئی برای بیمار شوند. در طی این مدت، به منظور جلوگیری از خارج شدن آن‌ها، از بیمار خواسته می‌شود از خوردن غذاهای چسبنده یا جویدنی پرهیز نماید.
درزمینه‌ی ارتودنسی تجهیزات ارتودنسی مؤثرتر برای گسترش فک بالا (کام بالا) وجود ندارد. پلاک تعریض کام، اولین انتخاب ما برای بیمارانی است که به تعریض کام فوقانی نیازمند هستند. این امر نه تنها کراس‌بایت بیمار را اصلح می‌کند، بلکه فضای مورد نیاز برای تصحیح فاصله دندانی را نیز برای ما فراهم می‌کند. پلاک‌های تعریض کام از دو یا چهار دندان به‌عنوان تکیه‌گاه استفاده می‌کنند، با تنظیم یک پیچ کوچک قادر خواهیم بود تا حدود دو سانتی‌متر کام بالا را عریض‌تر کنیم.
پلاک تعریض پروانه‌ای
پلاک تعریض پروانه‌ای قسمت جلویی فک بالا را گسترش می‌دهد بدون آنکه بر قسمت عقبی تأثیری بگذارد. پلاک تعریض پروانه‌ای از باندهای فلزی تشکیل شده که بر روی دندان‌های شش‌ساله آسیاب بزرگ نصب می‌شوند. این باندهای فلزی توسط میله‌هایی به بدنه اصلی ابزار متصل می‌گردند. در وسط دستگاه یک پیچی تعبیه شده است که جهت تعریض دستگاه بکار گرفته می‌شود.
کش های ارتودنسی
کش‌های ارتودنسی اولین مکانیسمی هستند که برای حرکت دندان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، به نحوی که از بالا به پایین به طرز مناسبی تراز گردند. تعداد استفاده‌شده آن‌ها در انواع ارتودنسی دندان متفاوت است. این کش‌ها با استفاده از قلابی که بخشی از براکت و یا باند ارتودنسی است بر روی دندان‌ها متصل می‌گردند. کسانی که نسبت به زیبایی ظاهری خود حساس هستند، می‌توانند از کش‌های همرنگ دندان استفاده نمایند. همچنین افرادی که به مد علاقه‌مند هستند، می‌توانند از کش‌هایی با رنگ‌ها جذاب استفاده نمایند.
جهت آشنایی با ارتودنسی رنگی وکش های رنگی آن کلیک کنید.
ترنس پتال بار / نانس / آرک‌های زبانی
آرک‌های زبانی یا شفاف ابزارهایی هستند که برای حفظ فضای دندانی در فک بالا و پایین مورد استفاده قرار می‌گیرند. در درجه اول آن‌ها در بیمارانی استفاده می‌شود که در دوره انتقال دندانی قرار دارند (تبدیل دندان‌های شیری به دندان‌های دائم). این ابزار فضای لازم را برای رشد دندان‌های دائمی نگه می‌دارد. در مواردی که باید از این ابزار استفاده شود، بکار گیری این ابزار بخشی از شروع درمان ارتودنسی محسوب می‌شود.
ترنس پتال بار / نانس یک نوار فلزی است که از سمت داخل به باندهای اولین دندان آسیای بزرگ متصل می‌گردد و مطابق سقف دهان به خود شکل می‌گیرد، ممکن است حاوی یا فاقد آکریلیک باشد. ترنس پتال بار کمک می‌کند تا عرض قوس دندانی حفظ شود.
آرک زبانی نیز از یک نوار فلزی ساخته شده که از طرف داخلی دهان به باند اولین دندان آسیای بزرگ فک پایین متصل می‌گردد، و مطابق دهان در پشت دندان‌ها به خود فرم می‌گیرد. این ابزار در کودکانی که دندان‌های شیری خود را به صورت نارس از دست داده‌اند توصیه می‌گردد، به نحوی که فضای دندانی برای آن‌ها حفظ گردد.
بیوناتور
بیوناتور ابزاری است که برای اصلاح اوربایت مورداستفاده قرار می‌گیرد. این ابزار باعث رشد بیشتر فک پایین می‌شود. در مواردی که باید از این ابزار استفاده شود، به‌عنوان بخشی از مرحله اولیه درمان ارتودنسی، از این ابزار کمک گرفته می‌شود.
در درجه اول بیوناتور یک ابزار ارتوپدی محسوب می‌شود چراکه رشد استخوان‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بنابراین این ابزار باید در طول دوره حداکثری رشد بکار گرفته شود. به‌طور کلی، هنگامی‌که افراد جوان‌تر از این دستگاه استفاده می‌کنند، در طول دوره رشد، تغییرات بیشتری مشاهده می‌گردد.
میخ‌های ارتودنسی
در مواردی که بیمار عادت دارد با زبان خود به دندان‌ها فشار وارد کند یا عادت دارد انگشت شست خود را بمکد، از میخ‌های ارتودنسی استفاده می‌شود. این عادت‌ها باعث می‌شود بیمار دچار اپن‌بایت (هنگام جویدن، دندان‌های جلویی فک بالا، به درستی بر روی دندان‌های پایین قرار نمی‌گیرند) گردد. میخ‌های ارتودنسی به بیمار کمک خواهد کرد تا زبان خود را هنگام بلع کنترل کند و یا مکیدن شست برای او دشوار خواهد شد.
این میخ‌ها شبیه قلاب‌های کوچکی هستند که در پشت دندان‌های جلویی فک پایین نصب می‌گردند. چنانچه نشان داده شده است می‌توان آن‌ها را به صورت فردی در پشت دندان‌های جلویی فک نصب نمود و یا می‌توان آن‌ها را به کمک سیم‌هایی به دندان اول آسیاب بزرگ متصل نمود.
